Fusies, overnames en deelnemingen in de Benelux ICT-markt vinden in 2020 een weg

Het eerste kwartaal van 2020 ziet er nog gezond uit als het gaat om de afgesloten deals op de Nederlandse ICT-markt. Maar schijn bedriegt. Door de coronacrisis zijn de banken spelbreker geworden. Zij financieren niet of nauwelijks nog overnamedeals. Risicobeheer heeft het overgenomen van commercieel denken. De gevolgen daarvan zijn zichtbaar in de opvolgende kwartalen. We blikken terug op vorig jaar.

In het eerste kwartaal van 2020 lijkt er nog geen vuiltje aan de lucht als het gaat om overnames, fusies en deelnemingen op de Nederlandse ICT-markt. Veel transacties zijn ingezet in de laatste periode van 2019 en finaal afgesloten aan het begin van het nieuwe jaar. Maar nadat in talloze landen een lockdown vanwege de coronacrisis is afgekondigd, is er in de tweede helft van maart 2020 een terugval te zien in het aantal deals.

Dat die dalende trend in het tweede en mogelijk het derde kwartaal doorzet, is in eerste instantie de verwachting, maar blijkt later anders te zijn. Banken zijn in Nederland zeer terughoudend in de financiering van overnames. Risk heeft de leiding van commerce bij de banken overgenomen. Dit houdt zeker tot na de zomer aan – overigens vooral een Nederlands probleem.

In andere landen zoals Duitsland, Zweden, Oostenrijk en België staan de banken op een kier en hebben ze nog een mandaat om te handelen. Ze hebben daar bovendien ook meer banken. In Nederland heerst er een oligopolie: slechts drie grootbanken financieren doorgaans overnames, namelijk ABN Amro, ING en Rabobank.

Kopende partijen zijn op zoek gegaan naar alternatieve financiering voor hun deals, bijvoorbeeld via een earn out-regeling, waarbij de uitbetaling bij aanhoudend presteren pas over een tijd volgt, of via verkopers met een verkoperslening. Investeringsmaatschappijen blijken bovendien steeds vaker bereid om met wat meer eigen vermogen te financieren.

Over het algemeen blijkt er nog genoeg kapitaal beschikbaar te zijn. Geld lenen bij een private debt fonds kan ook. Net als het eigen vermogen en verkopersleningen is dat niet goedkoop. Maar als de banken weer goed draaien, kan een deal worden herfinancierd.

Collaboratiesoftware is booming

Niet alle sectoren in de ICT hebben last van de crisis. Zo is de softwaresector beperkt geraakt, door het model van terugkerende abonnementsinkomsten. Bovendien blijven organisaties massaal om software vragen, om uitkomst te bieden nu de fysieke schakels door de lockdown zijn weggevallen. Denk aan thuiswerktools en diverse soorten applicaties.

Een treffend voorbeeld is het Rotterdamse Anywhere365 dat in korte tijd in twee tranches, zestig miljoen euro ophaalde bij investeerder Bregal Milestone, gelieerd aan de familie Brenninkmeijer. Anywhere365 is een softwareleverancier, gespecialiseerd in Microsoft Skype, Lync en Teams. Met het Dialogue Cloud Platform kunnen callcentermedewerkers klanten ondersteunen via meerdere communicatiekanalen en dus omnichannel werken.

Alles rond collaboratiesoftware is booming. Een voorbeeld is Microsoft Teams dat gegroeid is als kool, met elke maand zo’n 70% meer gebruikers. Ook Anywhere365 ondersteunt online samenwerken. Met het extra kapitaal en de senior managers die erbij zijn gehaald, gaat het bedrijf met sterke groeiambities het portfolio en dienstverlening verder professionaliseren.

Spekkoper in deze tijd

Tegelijkertijd hebben softwarebedrijven last gekregen van de te verwachten hausse aan faillissementen in onder andere de reiswereld, cultuursector en de detailhandel. Er komt waarschijnlijk wel een inhaalslag in de B2B-markt aan vanuit digitalisering. Die slag heeft de B2C-markt rondom e-commerce al gemaakt. Denk aan inkoopportalen, digitaliseren van work flows en online betalingen.

Meer werk moet op afstand worden gedaan. Leveranciers die een plug-and-play-systeem aanbieden, waarmee een partij gelijk up and running is en klanten remote kan onboarden, zijn spekkoper in deze tijd. Financiering voor dit soort bedrijven hoeft dus geen probleem te zijn. Dat geldt ook voor IT-bedrijven die met een voorspelbaar inkomstenmodel werken, zoals softwareleveranciers en hostingbedrijven, of managed services-bedrijven. Kopers durven nog wel het risico aan om hierin te investeren.

Private equity neemt de rest van het jaar de leiding. De diverse investeringsfondsen in de Benelux zoals de fondsen van Smartfin, Volta Ventures, Fortino Capital, Gilde Healthcare, Main Capital en Lumo Labs hebben maandenlang vers kapitaal bij de achterban opgehaald. Dat is een hoopvol teken. De fondsen richten zich vooral op de (zorg)softwaresector en andere IT-bedrijven met potentie tot opschalen en op innovatieve startups en scale-ups, zowel in de Benelux als daarbuiten.

Eerste kwartaal van 2020

Investeringsmaatschappijen waren in de eerste drie maanden van 2020 behoorlijk actief. In het eerste kwartaal zijn bijvoorbeeld diverse buy and build-deals gesloten, oftewel vervolgovernames. Dat wil zeggen: een investeerder is een aantal maanden daarvoor in een bedrijf ingestapt. Met het extra kapitaal zijn de eerste acquisities gedaan om een (internationaal) platform op te bouwen.

Voorbeelden zijn de overnames van Cayentis door Pylades/Ad Ultima – nu 9altitudes (Microsoft Dynamics-experts/investeerder Waterland), Hinderling Volkart en Sorthvid door Dept (webbureaus/investeerder Carlyle), De Heer Software door Tenzinger (zorgsoftware/investeerder Fortino), Platani door Previder, een dochteronderneming van de Odin Groep (IT-infrastructuur/investeerder Fortino) en Flow Fabric door Mansystems (Mendix-partners/Volpi Capital).

Verder duiken er in het eerste kwartaal weer een aantal bekende namen op, zoals Main Capital, met maar liefst vier overnames (Kune, Exxellence, SMQ en Woodwing), het softwareconglomeraat Total Specific Solutions, dat Vlot Systemen en het Zweedse Pingpong kocht en de Visma Group. De Noorse softwaregroep sloeg zijn slag met de aankoop van Onguard, een aanbieder van debiteurenbeheersoftware.

Visma bouwt met hulp van onder andere investeerder Hg Capital echt aan een Europees platform van administratieve bedrijfssoftware. CFI heeft Visma nog begeleid bij de acquisitie van Specter, een leverancier van cloudgebaseerde software voor e-commerce en omnichannel-verkoop uit Zweden en Dotweb, leverancier van verzuimsoftware.

ICT-sector is een bestendige branche

De voorspelde dip in het tweede kwartaal van 2020 op de ICT-overnamemarkt in de Benelux is niet uitgekomen. Sterker nog, het aantal acquisities, fusies en deelnemingen is opvallend hoog. De ICT-sector is een bestendige branche in de huidige coronacrisis. Een dikke pluim voor deze industrie.

Uiteindelijk zijn er nog opmerkelijk veel overnames en deelnemingen geweest in de Benelux in de periode april tot en met juni 2020. Bedrijven hebben de gevolgen van de coronacrisis geprobeerd op te vangen, door fysieke klantcontacten en handmatige bedrijfs- en productieprocessen te automatiseren en een online kantooromgeving te faciliteren. Online zichtbaarheid heeft daarbij een centrale rol gekregen.

De vraag naar online oplossingen is alleen maar gestegen en ICT-bedrijven blijven profiteren van deze push. Er is nog veel kapitaal beschikbaar en investeerders zijn in bedrijven gestapt die dit soort oplossingen aanbieden en groeiambities hebben.

V-shaped herstel en interessante zaken in België

Er is genoeg vertrouwen in de tech-sector. Veel softwarebedrijven aan de aandelenbeurzen staan zelfs hoger gewaardeerd dan vóór de crisis. De wereldeconomie kan niet meer zonder ICT. De korte dip in maart 2020 was V-shaped (V-vormig): een harde val naar beneden, waarna een snel herstel volgde.

In België duurde dat wat langer, want dat land werd harder geraakt door de zwaardere quarantaine maatregelen. Maar België heeft net als Nederland een groeiend aantal investeerders, zoals ondernemers die hun bedrijf hebben verkocht en nu met hun geld in bedrijven stappen met groeipotentie.

Opvallend is het relatief groot aantal startups en scale-ups in België die kapitaal in het tweede kwartaal hebben verworven, met name uit Gent, Leuven en Brussel. België heeft een aantal goede technische universiteiten. Daar gebeuren interessante zaken.

Consolidatieslag op de ICT-middenmarkt

Daarnaast laat het tweede kwartaal van 2020 ook weer zien dat er een consolidatieslag op de ICT-middenmarkt heeft plaatsgevonden. Omdat er nog voldoende kapitaal in de markt aanwezig is, zijn eigenaren aan het wikken en wegen geweest: gaan ze zelfstandig door, of is dit het moment om het bedrijf te verkopen en op te gaan in een groter, sterker geheel?

Een voorbeeld hiervan is ICT-dienstverlening waar grotere combinaties ontstaan, zoals de Arcus IT Group. De groep heeft de ambitie gehad om door te groeien naar een positie van één van de grote ICT-spelers in de middenmarkt in Nederland. Het bedrijf uit Zwolle heeft al de nodige overnames gedaan en in mei 2020 steun gekregen van Pride Capital Partners voor nieuwe acquisities, zoals van ICTaurus in juli 2020.

Een ander voorbeeld is de CSN Groep uit Leusden waar eind juni 2020 Quadrum Capital is ingestapt. Met steun van deze investeerder is de managed service provider een volgende stap – lees overnames – in de groeistrategie gaan zetten. Inmiddels is de CSN Groep is onder de vlag van Quadrum met vijf andere bedrijven opgegaan in Interstellar.

In België is een soortgelijke beweging te zien geweest bij NRB (Network Research Belgium) uit Herstal. In mei 2020 is Computerland overgenomen en in februari 2020 is IT-adviseur People & Technology al ingelijfd. Ook Infohos is begin 2020 overgenomen door NRB.

Consolidatie in ERP-middenmarkt

Ook in de hostingmarkt is er veel tractie geweest. Daar gaat het om volume vergroten. Een goed voorbeeld is Team.Blue, de fusie uit 2019 van de hostingbedrijven Combell (BE) en TransIP (NL). Het bedrijft rijgt de ene overname na de andere aan elkaar. In het tweede kwartaal van 2020 stonden WebruimteHosting (NL) en Natro uit Turkije centraal en in juli 2020 de Bulgaarse partij SuperHosting.

De markt voor enterprise resource planning (ERP)-softwaremarkt is eveneens aan het consolideren op de middenmarkt. Zo heeft SD Worx, leverancier van software voor personeelszaken uit Antwerpen, gestaag het portfolio uitgebouwd. Het bedrijf kocht in april 2020 de Adessa Group (BE), een aanbieder van HR- en talentmanagement-software in de cloud van SAP, waaronder SuccessFactors en Qualtrics. Eerder ook al Pointlogic HR (NL), een leverancier van software voor verlonings- en beloningsstrategie.

Verder heeft het Britse Kerridge Commercial Systems, leverancier van software en diensten in de groothandel, distributie, verhuur en installatie, in mei 2020 de Antwerpse ERP- en CRM-specialist Infomat overgenomen, gevolgd door Unit 4 Wholesale in juli 2020. In die periode heeft de Amerikaanse ERP-leverancier Aptean (Microsoft Dynamics en Dynamics 365-platform) zich niet onbetuigd en kocht het DIN Solutions uit Maastricht-Airport, een leverancier van software voor middelgrote fabrikanten van dranken en voedingsmiddelen, gebaseerd op Microsoft Dynamics en Dynamics 365-platform. Het bedrijf is in Nederland en België actief.

Eerder kocht Aptean Schouw Informatisering (NL), een Dynamics-leverancier voor de voedingsmiddelenbranche. Achter Aptean zitten een paar investeerders. De Microsoft Dynamics-markt is versnipperd. Er zullen daarom wel meer overnames volgen.

Digitale agentschappen als hot spot

Verder blijft digitale marketing een hot spot op de overnamemarkt. Bureaus profiteren van de groeiende vraag naar e-commerce, online zichtbaarheid en bereik. Ook de markt voor front-end-applicaties is gefragmenteerd. Investeerders springen erin en bouwen via een buy-and-build-strategie schokbestendige platforms op. Denk aan het Belgische Intracto dat in 2019 al de nodige overnames deed en ermee door is gegaan.

Na de aankoop in juni 2020 van softwareontwikkelaar Isaac (NL) was Intracto geïntereseerd in online adviesbureau One Shoe (NL), de digitale marketeer Bake & Company (BE) en Burst (NL). Het van oorsprong Belgische bedrijf dat in 2001 is opgericht, is inmiddels gegroeid tot bijna duizend man. Via overnames wil de groep een volledige dienstverlening bieden op het gebied van strategie, technologie, marketing, content en creatie. Het bedrijf uit Herentals heeft later in het derde kwartaal financiële ruggensteun van investeerder Waterland gekregen.

De Nederlandse tegenhanger is Dept, ondersteund door investeerder Carlyle. Het Amsterdamse digitale agentschap heeft inmiddels ook de nodige, meer internationale overnames gedaan, maar had een pauze in het tweede kwartaal van 2020. De standplaats Amsterdam is overigens in Europa een hub voor digitale agentschappen, net als Antwerpen in België.

Verschuivingen door Amerikaanse werk- en reisrestricties

Natuurlijk zijn er in de ICT-sector ook bedrijven die het moeilijk hebben. Kijk maar naar de spelers die gespecialiseerd zijn in de detailhandel en reisbranche. ICT-bedrijven die veel medewerkers detacheren en te maken hebben met een inleenstop bij hun klanten, hebben het ook lastig.

Opmerkelijk zijn de verschuivingen door de Amerikaanse werk- en reisrestricties. Ze bieden Europese bedrijven de kans om buitenlands talenten aan te trekken, die normaal naar Silicon Valley gaan. Of om zelfs Amerikaanse kennismedewerkers hiernaartoe te halen. Brainport Eindhoven is bijvoorbeeld middels een campagne hiermee bezig geweest.

Meest opvallende deal tweede kwartaal van 2020

Tot slot nog de meest opvallende deal in het tweede kwartaal van 2020: Total Specific Solutions (TSS) heeft in juni 2020 opzien gebaard met de aangekondigde overname van Topicus uit Deventer. Normaal neemt TSS oudere softwarebedrijven over, die gespecialiseerd zijn in een bepaalde niche met een geïnstalleerde basis. Maar Topicus is een ambitieuze automatiseerder die nieuwe softwareplatformen – en maatwerkoplossingen voor diverse sectoren bouwt.

Vertragingseffect in de zomer

In de zomermaanden van 2020 is het behoorlijk druk geweest op de investerings- en ICT-overnamemarkt in Nederland. Met 114 geregistreerde transacties blijkt het derde kwartaal van 2020 zelfs drukker te zijn geweest dan de eerste twee kwartalen van 2020. Ook in België was er veel beweging zichtbaar, maar met dertig deals scoorde het derde kwartaal daar minder dan de twee kwartalen van daarvoor.

Vaak wordt er in de periode van juli tot en met september wat gas teruggenomen bij het sluiten van deals. In 2020 is dit echter het omgekeerde geweest, in ieder geval in Nederland. Het gaat om 114 transacties, tegenover 96 in het tweede en 105 in het eerste kwartaal 2020.

Hier speelt een vertragingseffect mee: het gaat ook om transacties die in het tweede kwartaal van 2020 zouden zijn afgerond, maar door de coronacrisis vertraging opliepen. Daarbij zijn mensen vanwege COVID-19 minder met vakantie gegaan en hebben ze mogelijk meer tijd en aandacht gehad om deals te sluiten in de zomermaanden.

Bestaande portfolio’s versterken

Ook voor de sectoren buiten de ICT is de zomer een drukke periode geweest. Investeerders zijn gewoon aan het werk gezet. Wel blijken er in de ICT-sector minder grote transacties te zijn geweest. Kapitaalverschaffers hebben in het derde kwartaal van 2020 vaker gekozen voor add-on-investeringen met bestaande participaties dan voor nieuwe avonturen. Er zijn minder platforminvesteringen geweest, waarbij een investeerder bij een nieuw bedrijf instapt en daarna met overnames gaat uitbouwen. Investeerders hebben hun aandacht gericht op de versterking van hun bestaande portfolio’s.

In België is het aantal transacties in het derde kwartaal van 2020 wel teruggelopen. De teller is blijven steken op 30, ten opzichte van 38 in het tweede en 42 in het eerste kwartaal van 2020.

De coronacrisis heeft ook positieve effecten in het derde kwartaal van 2020, met name voor die segmenten in de ICT-industrie die een ondersteunende rol spelen bij het thuiswerken. Denk aan cloud-videoconferencing, de inrichting van remote desktops en managed services.

Halen we het Rotterdanse Anywhere 365 als voorbeeld er nog eens bij: in korte tijd zijn er drie overnames gedaan, ondersteund door investeerder Bregal Milestone. Na QMessenger uit Dordrecht en het Haagse Interchange heeft Anywhere 365 in juli 2020 Peter Connects uit Maassluis gekocht, een aanbieder van unified collaboration software, zoals Microsoft Teams, Cisco Webex Calling en Broadworks.

Techone is een ander voorbeeld dat in Nederland een landelijke positie aan het opbouwen is in beheerde ICT- en telecomsdiensten voor middelgrote en kleine bedrijven. Het derde kwartaal heeft maar liefst vier overnames opgeleverd, namelijk drie hostingpartijen (Protagonist, Mijnserver en Domeinwinkel) en Rosecure, een verkoper van inbraakalarmsystemen en camerabeveiliging. Investeringsmaatschappij Nedvest is in Techone ingestapt. Het bedrijf heeft in oktober 2020 niet stilgezeten en hostingbedrijf Hosted en werkplekdienstverlener ICT Insight gekocht.

Cybersecurity is wat teruggevallen

Ook Total Webhosting Solutions, onderdeel van Strikwerda Investments, weet van geen ophouden en rijgt de ene hostingovername na de andere aaneen. In de periode van juli tot en met augustus 2020 hebben de Nederlandse hostingbedrijven Skyberate, MageHost, QDC, IPS en Vevida en de Spaanse webhoster Evidalia centraal gestaan. In oktober 2020 kwam daar ook nog eens de Hosting Makelaar bij.

Niet onlogisch dat TWS ook buiten de landsgrenzen actief is en bijvoorbeeld in Spanje een positie wil opbouwen als aanbieder van webhosting, domeinregistratie en clouddiensten voor kleinere bedrijven. Een commoditydienst zoals webhosting, stopt niet bij grenzen en heeft volume nodig om winstgevend te blijven. Groei kan dus zeker buiten Nederland plaatsvinden.

Ook zijn er nog behoorlijk wat deals gesloten op de bedrijfssoftwaremarkt en in de telecom/glasvezelbranche. Opvallend is dat cybersecurity wat is teruggevallen, een segment dat tot voor kort booming was. Daar heeft private equity even pas op de plaats gemaakt, waarschijnlijk vanwege de hoge verkoopprijzen die worden gevraagd.

Veelbelovend groeisegment

In de laatste maanden van 2020 blijft digitale marketing een veelbelovend groeisegment. Vanuit België heeft Intracto bijvoorbeeld een Benelux-platform voor digitale marketing en webontwikkeling opgebouwd.

De Waalse ICT-dienstverlener NRB (Network Research Belgium) heeft in het derde kwartaal van 2020 de IT-integrator Prodata Systems overgenomen en net erna het Franse Trigone Informatique, gespecialiseerd in het beheer en onderhoud op afstand van mainframe-systemen en gedistribueerde omgevingen. NRB, onderdeel van de Waalse verzekeraar Ethias, is met een geconsolideerde omzet van ruim 350 miljoen euro en zo’n 2.600 medewerkers één van de grootste Belgische ICT-dienstverleners.